Yoko Ogawa – Άρωμα Πάγου

Και να που σιγά σιγά άρχισα να απολαμβάνω τις νουβέλες της Ογκάουα όσο αυτές της Γιοσιμότο. Αυτά τα γραπτά έχουν κάτι που απλά μαγεύει τον αναγνώστη και δε μιλώ κατ’ ανάγκη για το μεταφυσικό στοιχείο. Μάλλον είναι η απλότητα της γλώσσας και το απέριττο των περιγραφών τους, τα στοιχεία που ξεχωρίζω περισσότερο στα βιβλία τους. Και οι δύο καλές γιαπωνέζες συγγραφείς μοιάζουν να λένε απλά τις ιστορίες τους, δίχως καν να προσπαθούν, σαν κάποιους παλιούς καλούς παραμυθάδες, που γνωρίζουν από πάντα τα μυστικά μιας καλής αφήγησης.
Το «Άρωμα Πάγου» διαβάζεται σαν ένα ταξίδι: στο χώρο (Ιαπωνία και Πράγα), στο χρόνο (του βασικού, αλλά νεκρού πρωταγωνιστή) και στις ψυχές (αυτών που ο νεκρός άφησε πίσω του).
Η Ρυόκο κάποια μέρα απαντά μια κλήση στο τηλέφωνο για να μάθει ότι ο αγαπημένος της έχει βάλει τέρμα στη ζωή του. Έχοντάς τα ολότελα χαμένα, αφού τίποτα δεν προμήνυε το μεγάλο κακό, τα επόμενα λεπτά τα ξοδεύει σιδερώνοντας το πουκάμισο του νεκρού πια Χιρογιούκι. Στη συνέχεια τη συναντάμε στο νεκροτομείο, στο προσκεφάλι του αγαπημένου της απόντα, να προσπαθεί ακόμη να συνηθίσει στη ιδέα του χαμού του. Και ύστερα αρχίζουν οι ανατροπές, καθώς η έκπληκτη γυναίκα μαθαίνει ότι ο άντρας της ζωής της της έκρυβε ένα σωρό μυστικά. Καταρχήν ότι είχε μητέρα και αδελφό, αν και όταν τον γνώρισε της είπε ότι ολόκληρη η οικογένειά του ήταν νεκρή. Και μετά, ότι ήταν μια μαθηματική ιδιοφυία, που μάλιστα κέρδισε βραβεία σε μεγάλους διαγωνισμούς. Ύστερα θα ανακαλύψει και ένα άλλο ταλέντο του: το πατινάζ στον πάγο, στο οποίο ήταν εξαιρετικός.
Μετά απ’ όλ’ αυτά η καημένη η γυναίκα δεν ξέρει ποια τι να πιστέψει. Όλη η ζωή του Χιρογιούκι ήταν ψέμα, κι αυτή φαινομενικά δεν αποτελούσε παρά ένα μόνο μέρος του. Ωστόσο, δεν περνά από το μυαλό της ούτε και για μια στιγμή κάποια άσχημη σκέψη για το άτομό του. Αντίθετα, τώρα που έχει πια οριστικά φύγει, μοιάζει να τον αγαπάει πιο πολύ. Έτσι αποφασίζει ν’ ανακαλύψει όσα περισσότερα πράγματα μπορεί για την πραγματική του ζωή – αυτή που έζησε πριν αρχίσει την καριέρα του σαν αρωματοποιός. Στην προσπάθειά της αυτή θα έχει την πλήρη συμπαράσταση του Ακίρα, αδελφού του θανόντος, που ζει με την ουσιαστικά ανήμπορη μητέρα του σε μια μικρή πόλη. Από εκεί ακριβώς θα αρχίσει το ταξίδι της στο μακρινό χθες του άντρα της. Ένα ταξίδι που -με συνοδό το άρωμα που έφτιαξε αποκλειστικά για κείνην, την Πηγή της Μνήμης- θα την οδηγήσει μέχρι και την Πράγα, όπου θα της συμβούν κάποια πράγματα θαυμαστά, που θα τη βοηθήσουν να κατανοήσει πλήρως το χαρακτήρα εκείνου του ανθρώπου, που για τόσο καιρό έζησε μαζί της, χωρίς να της πει ποτέ ποιος στ’ αλήθεια ήταν. «Ίσως μέσα σ’ έναν απ’ αυτούς τους τόμους, σε ένα σάπιο βιβλίο σε κάποια ημισκοτεινή γωνία αυτών των ραφιών, να είναι γραμμένος ο λόγος του θανάτου του Χιρογιούκι. Κι εκείνη η μοναδική σελίδα, χωρίς να διαβάζεται από κανέναν, συνεχίζει να κοιμάται σαν απολίθωμα», σκέφτεται καθώς τριγυρνά σε μια έρημη βιβλιοθήκη της μυθικής πόλης. Τις απαντήσεις ωστόσο που ζητά δε θα της βρει στις σελίδες ενός βιβλίου, αλλά στο πιο απίθανο μέρος – ένα μέρος μυστικό, το οποίο μόνο λίγοι και εκλεκτοί, μπορούν να επισκεφθούν.
Ένα κείμενο καλογραμμένο και ουσιαστικό, που λόγω και της εξαιρετικής και ρέουσας μετάφρασης του Παναγιώτη Ευαγγελίδη, διαβάζεται γρήγορα και απρόσκοπτα. Οι ιάπωνες μας υπενθυμίζουν για μία ακόμη φορά ότι το να μιλά κανείς για το θάνατο και την απώλεια δεν οδηγεί κατ’ ανάγκη στη θλίψη, αλλά στην τρυφερή συνειδητοποίηση και την αυτογνωσία.